Banksparen voor je pensioen is één van de mogelijkheden wanneer je zelf geen of weinig pensioen opbouwt via een werkgever. Omdat je zelfstandige bent, of omdat je werkgever geen pensioenregeling aanbiedt.
Er zijn verschillende mogelijkheden om pensioen op te bouwen in eigen beheer en banksparen is daar één van. Wanneer je gaat banksparen ontvang je een vaste rente en staat je geld voor een bepaalde tijd vast.
Maar wanneer je aan de voorwaarden voldoet betaal je geen vermogensbelasting over je gespaarde geld. Dan moet je wel banksparen op een speciale bankspaarrekening.
Banksparen voor je pensioen heeft een aantal voor- en nadelen. In dit artikel wordt alles uitgelegd.
Wat is banksparen?
Banksparen is een manier om te sparen met belastingvoordeel. Je stort geld op een geblokkeerde rekening en dit kan alleen uitgekeerd worden voor het afgesproken doel. Banksparen wordt nu voornamelijk gebruikt om pensioen op te bouwen.
Toen banksparen net was geïntroduceerd werd het ook veel gebruikt om te sparen voor de aflossing van een hypotheek, maar het is sinds 2013 niet meer mogelijk om een bankspaarproduct af te sluiten met dat doel.
Het belastingvoordeel is tweeledig: je betaalt geen vermogensbelasting over het vermogen dat je met banksparen hebt opgebouwd en je inleg is aftrekbaar van de inkomstenbelasting. Wanneer het geld van de bankspaarrekening wordt opgenomen als aanvullend pensioen betaal je wel inkomstenbelasting over dit bedrag.
De opbouwfase
Banksparen voor je pensioen bestaat uit twee fases: de opbouwfase en de uitkeringsfase. Zoals de naam al zegt bouw je in de opbouwfase je vermogen op. Deze opbouw bestaat uit je periodieke inleg en het rendement op je inleg. Wanneer je kiest voor sparen, dan ontvang je rente, net als op een gewone spaarrekening.
Maar in tegenstelling tot wat de naam suggereert kun je bij banksparen ook kiezen voor beleggen. Daarmee heb je dezelfde voor- en nadelen als bij gewoon beleggen. Je verwachte rendement is hoger dan wanneer je spaart, maar er zijn geen garanties en je kunt ook geld verliezen. Meestal wordt wel het risico van je beleggingen afgebouwd in de jaren tot de einddatum van de opbouwfase.
De uitkeringsfase
Wanneer de einddatum van de opbouwfase bereikt is, gaat de uitkeringsfase beginnen. Bij banksparen krijg je dan een afgesproken periode, meestal 20 jaar, een uitkering en daarna houdt het op. Meestal gaat de uitkeringsfase op de AOW-leeftijd in, maar je kunt er ook andere afspraken over maken.
Je hoeft de uitkeringsfase niet bij dezelfde aanbieder uit te laten voeren als de opbouwfase. Het opgebouwde kapitaal kun je ook meenemen naar een andere aanbieder. Je kunt zelfs je opgebouwde kapitaal als koopsom gebruiken om een lijfrenteverzekering mee af te sluiten.
Banksparen met je jaarruimte
Fiscaal voordelig banksparen voor je pensioen kun je alleen doen wanneer je jaarruimte hebt. Dit heb je wanneer je in een jaar niet al je ruimte om pensioen op te bouwen hebt gebruikt. Op de website van de belastingdienst staat een tool waarmee je je jaarruimte kunt berekenen. Hieruit volgt het bedrag dat je fiscaal voordelig kunt sparen voor je eigen pensioen.
Je kunt ook je jaarruimte van voorgaande jaren nog gebruiken, wanneer je dit nog niet hebt gedaan. Je kunt ongebruikte jaarruimte van de voorgaande zeven jaar alsnog gebruiken. Dit heet dan reserveringsruimte. Eigenlijk is het een soort inhaalruimte.
Zonder jaarruimte kun je niet banksparen voor je pensioen. Wanneer je pensioen opbouwt via je werkgever is de kans groot dat voor jou de ruimte om fiscaal voordelig pensioen op te bouwen al volledig is benut.
Pensioen dat via een regulier pensioenfonds wordt opgebouwd heeft dezelfde voordelen: het vermogen wordt niet belast, de pensioenpremie wordt van het bruto salaris ingehouden en alleen over de uitkeringen wordt inkomstenbelasting betaald. Banksparen is dus bedoeld voor mensen die hier geen gebruik van kunnen maken, bijvoorbeeld omdat hun werkgever geen pensioenregeling aanbiedt of omdat ze ondernemer zijn.
Verschillen tussen banksparen en een lijfrenteverzekering
Een lijfrenteverzekering is ook een product waarmee je fiscaal gunstig extra pensioen kunt opbouwen binnen je jaarruimte. Het dient dus hetzelfde doel als banksparen. Toch zijn het heel verschillende producten.
Een lijfrenteverzekering is een complex product wat alleen bij een verzekeraar afgesloten mag worden. Een lijfrenteverzekering laat zich meer vergelijken met een pensioenfonds. Je betaalt premie tot een bepaalde leeftijd en in de uitkeringsfase ontvang je de rest van je leven een uitkering. Als je vroegtijdig overlijdt blijft alles wat je hebt ingelegd voor de verzekeraar. Word je daarentegen heel oud, dan profiteer je lang van de uitkering.
Lijfrenteverzekeringen hebben een slechte reputatie gekregen door de woekerpolisaffaire, waarbij bleek dat er hoge kosten werden gerekend waardoor de opbouw enorm tegenviel.
De fase van de opbouw en de fase van de uitkering staan los van elkaar. Je kunt bijvoorbeeld met banksparen kapitaal opbouwen en dit als koopsom storten in een lijfrenteverzekering of andersom.
Bij overlijden
Bij banksparen heb je een individueel potje. Wanneer je vroegtijdig overlijdt erven je nabestaanden het restant van deze pot. De uitkeringsfase is een vooraf vastgestelde termijn, vaak 20 jaar na je AOW-datum, maar je kunt er ook andere afspraken over maken. Word je ouder, dan zul je het zonder deze uitkering moeten doen.
Bij faillissement van de aanbieder
Wat gebeurt er met je geld wanneer de aanbieder van je bankspaarproduct of lijfrenteverzekering failliet gaat? Bij banksparen valt je gespaarde geld onder het depositogarantiestelsel, dus je krijgt maximaal € 100.000 van je gespaarde geld terug.
Bij een lijfrenteverzekering zit dat anders. Er is een regeling opgesteld die zou moeten voorkomen dat een levensverzekering failliet gaat. Deze regeling is erop gericht dat de verzekeraar wanneer een faillissement in zicht komt door een andere verzekeraar wordt overgenomen.
Dit lukt niet altijd. In december 2020 ging verzekeraar Conservatrix failliet en op het moment van schrijven is nog altijd niet duidelijk wat dit voor de polishouders betekent. Waarschijnlijk zullen ze nog wel een uitkering krijgen, maar 10% – 40% lager dan wat de polishouders was beloofd. Faillissement van een verzekeraar is wel zeldzaam. Voor het faillissement van Conservatrix ging er 25 jaar geen verzekeraar failliet.
Waar kan ik dit doen?
Een bedrijf dat zich echt gespecialiseerd heeft in pensioenproducten voor particulieren is Brand New Day. Je kunt in de opbouwfase pensioensparen of pensioenbeleggen, wat allebei vormen van banksparen zijn. De producten zijn zo ingericht dat ze aan de voorwaarden voldoen om fiscaal vriendelijk pensioen op te bouwen, mits je jaarruimte hebt.
En ook voor de uitkeringsfase kun je bij Brand New Day terecht. De producten zelf zijn overzichtelijk en de kosten zijn laag. De kosten zijn verschillend per product en zijn in het verleden wel eens aangepast. Voor de huidige kosten kun je het beste op de website kijken. Brand New Day valt onder het depositogarantiestelsel, dus je saldo t/m €100.000 krijg je gegarandeerd terug in het onwaarschijnlijke geval van een faillissement.