Leren omgaan met geld is erg belangrijk. Geldzorgen kunnen een grote impact hebben op je leven, terwijl ze vaak voorkomen hadden kunnen worden.
Toch is leren omgaan met geld niet iets wat je op school leert. En omdat geld toch vaak nog een taboe onderwerp is, leren ook lang niet alle kinderen het van hun ouders.
Gelukkig kun je op alle leeftijden alsnog leren om goed om te gaan met je geld. Alleen net als met alles wat je moet leren: het kost wel wat tijd en je moet er moeite voor doen. Het hoeft niet veel te zijn, als het maar wel regelmatig gebeurt. In dit artikel lees je wat je kunt doen om beter te leren omgaan met geld.
Zorg voor overzicht
Je kunt pas grip op iets krijgen, als je weet wat er speelt. Grip op je financiën krijg je door goed op een rijtje te hebben wat er binnenkomt en wat eruit gaat. Begin met het maken van een overzicht van je inkomsten per maand. Krijg je kinderbijslag per kwartaal, deel dit dan door drie en reken het ook mee in je maandinkomsten.
De lijst van de uitgaven zal een stuk langer worden dan de lijst van je inkomsten. Maak een zo compleet mogelijk overzicht van wat je per maand uitgeeft. Hier horen natuurlijk je vaste lasten bij, maar ook wat je uitgeeft aan boodschappen, kleding, etentjes, etc. Dit zal van maand tot maand wat verschillen. Je kunt naar de laatste drie maanden kijken en daar een gemiddelde van berekenen.
Maak een budget
Als je je overzicht hebt gemaakt kan het zijn dat je schrikt van sommige uitgaven. En als je nooit hebt bijgehouden hoeveel geld je uitgeeft, kan het zijn dat je veel meer aan kleding of etentjes blijkt uit te geven dan je zelf dacht.
Wanneer je het op een rijtje hebt gezet is het moment om beslissingen te nemen. Bij leren omgaan met geld hoort ook het maken van keuzes. Zijn er misschien abonnementen waar je vanaf kunt? Of is het verstandig om wat minder vaak uit eten te gaan? Lees ook mijn blog over het verlagen van de vaste lasten.
Vergeet de jaarlijkse lasten niet
Je hebt waarschijnlijk ook een aantal lasten die je niet in je uitgaven van de afgelopen drie maanden terugvindt, maar die ieder jaar terugkomen. Bijvoorbeeld je gemeentebelastingen of onderhoud aan je auto. Hier moet je rekening mee houden in je maandoverzicht. Er is weinig vervelender dan bij de garage staan en de rekening niet kunnen betalen.
Ook is het erg leuk om op vakantie te kunnen gaan. Zet iedere maand een bedrag op een aparte rekening om voor dit soort jaarlijkse kosten te sparen. Dan geef je het ook niet per ongeluk uit.
Houd een kasboekje bij
Het klinkt erg saai en ouderwets, maar het is een van de beste manieren om beter met je geld om te gaan. Iedere dag schrijf je op wat je hebt uitgegeven. Tel ook op wat je in die maand al hebt uitgegeven, dan kom je aan het einde van de maand niet voor de verrassing dat je geld op is voordat de maand voorbij is.
Natuurlijk hoeft een kasboekje tegenwoordig niet meer op papier in een schriftje. Er zijn ook apps voor. Nog makkelijker om een uitgave meteen even in te voeren. Vind je dagelijks invoeren een beetje teveel van het goede? Houd het dan in ieder geval wekelijks bij. Check ook wekelijks even je banksaldo. Dan kom je niet voor verrassingen te staan.
Zorg dat je niet rood staat
Rood staan bij je bank is duur. Je betaalt rente en dat is zonde van je geld. Het kan wel eens goed uitkomen om rood te mogen staan, maar als je elke maand meer uitgeeft dan je binnenkrijgt, dan wordt je probleem steeds groter. Sta je rood, dan is dit oplossen de eerste stap bij het leren omgaan met geld.
Mogelijk sta je zoveel rood dat je dit niet in een maand kunt oplossen. Met je maandoverzicht met je inkomsten en uitgaven bij de hand kun je zien hoeveel voor jou mogelijk is om maandelijks af te lossen. Waarschijnlijk kun je niet meer alles doen wat je deed, want dat is ten slotte hoe je in de problemen bent gekomen. Bij leren omgaan met geld horen ook minder leuke keuzes.
Vraag om hulp
Het kan zijn dat je met je maandoverzicht in de hand nog steeds niet weet hoe je rond moet komen. Zelfs met alleen je vaste lasten en je boodschappen geef je al te veel uit en dan heb je nog niks leuks gedaan. Voor mensen die echt te weinig geld hebben om rond te komen, bijvoorbeeld gezinnen die van de bijstand leven, zijn er regelingen.
Misschien kom je in aanmerking voor kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen? Wellicht krijg je de bril die je nodig hebt wel vergoed? Misschien kun je wel een fiets krijgen voor als je kinderen naar de middelbare school gaan? En misschien kom je zelfs wel in aanmerking voor de voedselbank?
Er zijn tal van regelingen voor mensen met een erg laag inkomen. Je moet alleen wel weten dat ze er zijn. Wanneer je wilt leren omgaan met geld is het geen schande om hulp te vragen. Er zijn stichtingen, zoals Humanitas of Dorcas, die je kunnen helpen. Het loont de moeite om uit te zoeken welke organisatie er in jouw gemeente actief is. Deze organisaties werken vaak met goed opgeleide vrijwilligers, dus het kost je niks.
Slim omgaan met geld: plan voor toekomstige uitgaven
Naast de maandelijkse vaste lasten en de jaarlijkse lasten zijn er ook grote uitgaven waar je beter nog langer voor vooruit kunt sparen. Je kunt wel maandelijks wat sparen voor het jaarlijkse onderhoud van je auto, maar er komt ook een moment dat je auto vervangen moet worden. Misschien heb je kinderen waarvoor je graag de studiekosten zou betalen. Misschien wil je over een aantal jaar wel wat groter gaan wonen, of wat gaan verbouwen.
Dit zijn uitgaven die je niet zomaar even kunt betalen. Voor een auto kun je geld lenen, maar dan ben je drie of vijf jaar aan het afbetalen. Door de rente die je daarvoor betaalt, betaal je uiteindelijk honderden euro’s meer voor je auto. Als je beter met je geld wilt omgaan, dan kun je beter al een paar jaar van tevoren beginnen met sparen. Hetzelfde geldt voor de andere uitgaven van dit lijstje.
Zet het op een aparte spaarrekening, bij een andere bank dan waar je je betaalrekening hebt. Bij dezelfde bank kun je vaak in enkele seconden iets van je spaarrekening naar je betaalrekening overboeken. Wanneer je voor dit soort uitgaven bij een andere bank spaart duurt het wat langer. In geval van nood kun je er wel bij, maar je kunt het niet gebruiken voor impulsaankopen.
Als je helemaal slim met je geld wilt omgaan, dan maak je er een automatische maandelijkse overboeking van, net nadat je je salaris hebt ontvangen. Dan kun je het niet vergeten of expres een maandje overslaan.
Betrek je kinderen erbij
Deze tip is wat omstreden. De meeste ouders met geldzorgen willen juist dat hun kinderen er niks van merken. Het is ook niet de bedoeling dat je kinderen die zorgen gaan overnemen. Maar door ze erbij te betrekken kun je je kinderen wel al jong leren omgaan met geld. Als ouder heb je waarschijnlijk sterk de wens dat je kinderen niets tekort komen. Maar een Playstation of de nieuwste telefoon is geen eerste levensbehoefte, ook niet als vriendjes die wel hebben.
Er is niets mis mee om je kinderen al te leren dat niet alles altijd kan. Als ze iets willen wat je niet kunt betalen, dan kunnen ze misschien zelf meehelpen met ervoor sparen. Dit is ook voor ouders zonder geldproblemen een goede tip, dan leren kinderen dat je voor dure dingen moet sparen of werken. Door dit al jong te leren is de kans kleiner dat ze zelf later in de problemen komen, of verwachten dat ze altijd bij hun ouders hun handje op kunnen komen houden.
Zorg voor een buffer
Bij goed omgaan met geld horen veel (digitale) spaarpotjes. Naast al je potjes voor geplande uitgaven, is het ook verstandig om een financiële buffer te hebben: geld voor onvoorziene omstandigheden. De beroemde wasmachine die stuk gaat. Maar ook een terugval in inkomsten als je onverwacht je baan kwijtraakt.
Er wordt vaak aangeraden om een buffer te hebben waar je drie maanden van zou kunnen leven. Dit bouw je natuurlijk niet 1-2-3 op. Net zoals bij je andere spaardoelen spaar je iedere maand een beetje, totdat je je gewenste buffer hebt bereikt.
