Obligaties kopen lijkt een moeilijk onderwerp maar dat is het niet. Nog voordat kapitalisme een woord met betekenis was deed men het al. Men stelde geld gemeenschappelijk beschikbaar als lening voor een bedrijf of het land, met rente in het vooruitzicht.
Nu zijn obligaties niet meer weg te denken en zonder obligaties zouden landen en de hele wereldeconomie plotsklaps in elkaar storten. De meeste landen zijn ervan afhankelijk om hun overheidsuitgaven volledig te kunnen dekken.
Obligaties kopen is een mooie manier om hieraan mee te helpen, maar ook om je geld voor lange tijd op een relatief veilige manier te parkeren. In dit artikel leggen we je uit wat obligaties zijn, hoe je obligaties kunt kopen en waarom ook jij er belang bij hebt.
Wat zijn obligaties?
Obligaties, ook wel staatsobligaties of schuldpapieren genoemd, zijn leningen die worden uitgegeven door bedrijven of overheden. Anders dan bij aandelen wordt de lening verstrekker (de koper van de obligatie) geen mede-eigenaar van het bedrijf. Het is puur en alleen een lening waarover rente en aflossing wordt betaald. Anders dan bij een directe lening, zijn obligaties gedistribueerd en verhandelbaar. Er is dus meestal niet één maar (heel veel) meerdere verleners. De lening wordt uitbesteed aan de markt en de verlener kan het recht op aflossing en rente verhandelen op die markt.
Als we het hebben over obligaties in de strikte zin van het woord zijn ook schuldpapieren van bedrijven obligaties. Maar bij verreweg de meest populaire obligaties zijn staatsobligaties. Dit zijn leningen die overheden doen op de markt voor de financiering van het land. Als we het in dit artikel hebben over obligaties kopen, dan hebben we het primair over de aanschaf staatsobligaties.
Hoe kun je obligaties kopen?
Er zijn bij verschillende banken beleggingsrekeningen te openen waarin geïnvesteerd wordt in obligaties. Bij de meeste van deze kun je alleen kiezen uit een risicoprofiel waarbij de lagere, “veiligere” profielen een hoger bestanddeel aan obligaties bevatten. Bij sommige beleggingsrekeningen kun je ook zelf obligaties kopen. De meeste invloed op je beleggingen heb je bij online brokers. Deze staan toe om je gehele portfolio zelf samen te stellen. Ook kun je hier obligaties kopen en vaak (maar niet altijd) tegen hele lage kosten.
Waarom zou je obligaties kopen?
De hoofdreden om obligaties te kopen is waardevastheid. Obligaties – en dan heel specifiek staatsobligaties uit voornamelijk Europa of de Verenigde Staten – gelden als de veiligste belegging die je kunt maken. We nemen hier even pas op de plaats door te zeggen dat geen belegging zonder risico is. Alles kent risico’s: beleggen, obligaties, sparen en geld in huis bewaren is allemaal niet zonder risico. Beleggers of anderen die menen dat hun manier van beleggen of omgaan met geld volledige financiële zekerheid bieden leven ofwel in een roze wolk of ze hebben er belang bij dat jij in die roze wolk terecht komt.
Ons bewust zijnde van de risico’s willen we aannemen dat obligaties kopen één van de laagste risicoprofielen kent. Je kijkt daarbij naar de kredietwaardigheid van de instelling waar je een obligatie van koopt. Deze wordt ingedeeld in het bekende beoordelingsprofiel van AAA als beste tot D als slechtste. Hoe hoger de beoordeling, hoe waarschijnlijker het is dat de lening wordt terugbetaald.
Als keerzijde kan een instelling met een hoge kredietwaardigheid ook gemakkelijk aan nieuwe lening verstrekkers komen en betalen ze een relatief lage rente. De rente over AAA of AA-obligaties is vaak maar een procent of twee hoger dan de inflatie. Maar, voor zover we weten heeft een land met een AAA status nog nooit een lening niet terugbetaald.
Zekerheid dat je de inflatie voorblijft en zekerheid dat je belegging terug wordt betaald zijn dus de redenen waarom je obligaties zou kopen. De opbrengsten bestaan uit twee delen, het koersrendement en de couponrente. We lichten beide kort toe.
– Koersrendement van obligaties
Obligaties zijn verhandelbaar. Je kunt obligaties op elk gegeven moment (als de markten geopend zijn) kopen en verkopen. Marktwerking en marktrente zijn dan ook van invloed op obligaties en de prijs kan zowel stijgen als dalen. Toch is de koers van een obligatie niet zo heel volatiel. De rente staat meestal al vast en deze is op basis van een vooraf verleend bedrag per obligatie. Ook is de looptijd meestal van tevoren bepaald. Er zit dus een beperkte ruimte waarbinnen een obligatie nog rendabel is.
Een obligatie dat nog maar 1 maand te leven heeft, 100 euro heeft gekost en 4% rente opbrengt kan geen 200 euro gaan kosten. De koper zou onmiddellijk verlies leiden. De grootste reden tot volatiliteit is als het economisch erg slecht gaat met een land of met de wereldeconomie. Dit komt dan meestal tot uiting door een aanpassing in de rente waarmee banken kunnen lenen door de centrale bank. Als deze heel erg laag wordt gemaakt, kan dit door vertalen naar de koers van obligaties.
Zelfs bij economisch slecht weer is het meestal beter om op je obligaties te blijven zitten want AAA of AA-landen hebben sinds 1926 nog altijd al hun obligaties betaalt.
– Couponrente
De couponrente is simpelweg de naam voor de rente die je krijgt voor de lening bij een obligatie. Deze couponrente wordt meestal jaarlijks uitgegeven. Een couponrente van 5% is dus simpelweg 5% van de aankoopwaarde van de obligatie per jaar. Er zijn ook obligaties met een variabele rente die meestal afhangt van de Euribor. De rente voor de volgende termijn wordt dan voor elk termijn vastgesteld. Dit kan soms in je voordeel zijn maar dus ook in je nadeel.
Zoals we al aangegeven hebben is het rendement op obligaties nooit echt spectaculair. Obligaties kopen doe je vooral om je geld voor de lange termijn boven de inflatie te houden. Vooral de Amerikaanse overheid geeft ook obligaties uit die periodiek worden aangepast op de landelijke inflatie (van de Verenigde Staten in dit geval). Deze “Inflation Linked/Adjusted Bonds” geven je de meeste garantie om met de couponrente de inflatie voor te blijven.
Om je een indicatie te geven wat je kunt verwachten, Nederland (AAA) betaalt in de regel tussen de 5% en 7,5% rente op een obligatie op jaarbasis. In economisch welvarende tijden is dit net 1% tot 2% hoger dan de spaarrente. In zwaar weer en wanneer de spaarrente 1% of minder is, zijn obligaties kopen natuurlijk wel wat lucratiever.
Waar kun je het beste obligaties kopen?
We hebben het al gehad over online brokers om je obligaties te kopen. Dit heeft er vooral mee te maken dat je voor een veel kleiner bedrag kunt beginnen. Je kunt zelfs één enkele obligatie kopen als je dat wilt of als er gewoonweg niet meer in zit. Je kunt meestal pas een beleggingsrekening openen als je een minimaal bedrag van tevoren op tafel kunt leggen. Dit is bij online brokers dus niet het geval.
Omdat obligaties relatief waardevast zijn en ze in de meeste gevallen nooit meer of minder zullen uitbetalen, maakt het niet zoveel uit of je een goede belegger bent of niet. Zowel jij als individuele belegger bij een online broker als de fondsbeheerder van de grootste bank ter wereld zal nooit meer krijgen dan de couponrente.
Waar er wel een verschil zit is in de kosten. Een fondsbeheerder zal je rendement afromen als vergoeding voor hun dienst. Als dit niet genoeg is gaat er zelfs geld van je kapitaal af en word je dus armer. Vooral bij obligaties verguist dit al snel de voorsprong op de inflatie die je juist wou hebben. Obligaties kopen doe je daarom het beste bij een online broker waar de kosten per transactie laag zijn en waar je kunt investeren in AAA en AA-landen. Voor ons is deze keuze gemakkelijk gemaakt met DEGIRO voor hun brede assortiment aan obligaties en lage (eenmalige) transactie commissies.
7 tips bij het obligaties kopen
Je hoort particulieren haast nooit zeggen dat ze obligaties kopen. Toch is de obligatiemarkt de grootste markt ter wereld. De grootste gelduitgevers zijn regeringen en zij krijgen een groot deel van hun geld via obligaties. Ook denken veel mensen bij beleggen juist aan het tegenovergestelde van langdurig je geld wegzetten. Toch zijn de voordelen van obligaties kopen duidelijk aanwezig. We geven je 7 tips bij het kopen van obligaties om je te helpen.
– 1 Herken de obligatie aan zijn code
De meeste online brokers gebruiken een snelle code voor al hun obligaties. Om snel obligaties te kopen is het slim om deze code te leren herkennen. Gelukkig is hij niet zo heel moeilijk. We leggen hem uit aan de hand van een voorbeeld:
NEDER7,5% 15JAN33 (NLXXXXXXXXXX)
NEDER of NED staat voor het land. In dit geval dus een obligatie van de Nederlandse regering. Het percentage erachter is de jaarlijkse couponrente. Daarna volgt de vervaldatum van deze obligatie. Tot dan is hij geldig en zal er couponrente worden betaald. Daarna volgt er meestal een tracking nummer voor de online broker zelf.
– 2 Ken de AAA en AA-landen
De kerntaak van obligaties is veiligheid. Het is daarom belangrijk dat je weet welke landen de hoogste kredietwaardigheid hebben en de op één na hoogste rating. De lijst is niet erg lang, vooral als je alleen van AAA-landen obligaties koopt.
(AAA) Australië
(AAA) Canada
(AAA) Denemarken
(AAA) Duitsland
(AAA) Luxemburg
(AAA) Liechtenstein
(AAA) Nederland
(AAA) Noorwegen
(AAA) Singapore
(AAA) Zweden
(AAA) Zwitserland
(AA) Abu Dhabi
(AA) België
(AA) Estland
(AA) Europese Unie
(AA) Finland
(AA) Frankrijk
(AA) Guernsey
(AA) Hong Kong
(AA) Ierland
(AA) Israël
(AA) Jersey
(AA) Koeweit
(AA) Nieuw-Zeeland
(AA) Oostenrijk
(AA) Qatar
(AA) Slovenië
(AA) Taiwan
(AA) Tsjechië
(AA) Verenigd Koninkrijk
(AA) Verenigde Staten
(AA) Zuid-Korea
– 3 Obligaties kopen als defensieve belegging
Naast je meer offensieve beleggingen, kun je voor een deel obligaties kopen om je portefeuille weerbaar te maken tegen riskante beleggingen en economisch zwaar weer. Dit heet ook wel “hedging”. Op die manier hou je altijd een kern van je kapitaal stabiel en boven het inflatieniveau. Mocht een van je beleggingen fout gaan, dan kun je er altijd nog voor kiezen om obligaties te verkopen om nieuwe investeringen te kunnen doen.
– 4 Koop nieuwe obligaties
Pas op met de aankoop van oudere obligaties die al een deel van hun looptijd achter de rug hebben. Een deel van de couponrente is dan al uitbetaalt en niet aan jou. Bij een vrij normale spaarrente kunnen oude obligaties deze niet meer verslaan. Je had je geld dan beter al die jaren op de spaarrekening kunnen laten staan. Om maximaal te profiteren moet je obligaties kopen op het moment dat ze uitgegeven worden of heel kort daarna.
– 5 Obligaties kopen richting je pensioen
Als je richting je pensioen gaat is het verstandig om een deel van je portefeuille om te zetten in obligaties. Hier begin je een paar jaar voor je pensioen al mee. Stel dat je al je geld in aandelen en ETF hebt zitten en op het moment dat je met pensioen gaat stort de economie in. Je hele pensioen gaat dan in rook op en je kunt er niet meer van leven. Naar alle waarschijnlijkheid overleeft je portefeuille het wel en trekt de koers aan. Maar dan kan jaren op zich laten wachten. Heb je wel zoveel tijd? Door richting je pensioen obligaties te kopen houd je een groot deel van je geld stabiel.
– 6 Laat obligaties aflopen
Op de einddatum krijg je je geleende geld terug. Omdat het totale rendement op obligaties altijd achteruitloopt gedurende de resterende looptijd, stijgt de waarde van een obligatie maar weinig. Handelen in obligaties is bijna nooit de moeite waard en druist in tegen het concept van zekerheid. Je kunt beter zo lang mogelijk rente trekken en uiteindelijk je inleg daarbovenop terugkrijgen.
– 7 Beleg ook in obligatie ETF’s
De gemakkelijkste manier om obligaties te kopen is door te investeren in een obligatie ETF. Vaak worden deze aangeduid met Engelse woord “bond”, bijvoorbeeld U.S. Treasury Bonds. ETF hebben als voordeel dat het hele gespreide beleggingen zijn en dus zorgen voor meer zekerheid. Nu is dat met obligaties niet zo’n heel groot probleem. Wat obligatie ETF wel doen is zorgen voor een voortdurende bron van couponrente. De ETF loopt nooit af, in plaats daarvan blijf je rente ontvangen zolang je in bezit bent van de ETF. De beheerder zorgt ervoor dat er altijd voldoende, nog lopende obligaties in de ETF zitten