De aflossingsvrije hypotheek was een zeer populaire hypotheekvorm, totdat de regering besloot dat alleen nog hypotheekrenteaftrek krijgt wanneer je je hypotheek aflost.
Vanaf 2011 moest je de helft van je hypotheek aflossen tijdens de looptijd en vanaf 2013 de volledige hypotheek. Deze maatregel is genomen omdat Nederlanders een te hoge hypotheekschuld hadden in vergelijking met de waarde van hun woning.
Na een flinke daling van de huizenprijzen kwamen mensen die hun huis wilden verkopen in de problemen. Ze konden hun huis niet verkopen, omdat ze met een restschuld zouden blijven zitten die ze niet konden betalen.
Sinds 2013 werden er voornamelijk hypotheken afgesloten waarbij je annuïtair of lineair aflost. Maar de aflossingsvrije hypotheek is aan een opmerkelijke opmars bezig.
Wat is een aflossingsvrije hypotheek?
De naam van een aflossingsvrije hypotheek suggereert dat hij niet afgelost hoeft te worden. Voor een deel klopt dat ook. Je hoeft de hypotheek niet af te lossen tijdens de looptijd. Maar uiteindelijk moet je je schuld toch een keer aflossen. Meestal moet dit aan het einde van de looptijd gebeuren, of wanneer je je huis verkoopt. Tijdens de looptijd van de hypotheek betaal je alleen rente, waardoor je vaste lasten voor de hypotheek lager zijn dan bij een hypotheekvorm waarbij je ook maandelijks aflost.
Aflossen aan het einde van de looptijd
In principe moet je een aflossingsvrije hypotheek aflossen aan het einde van de looptijd. Dat is iets wat veel mensen zich in het verleden onvoldoende gerealiseerd hebben. Voor 2013 werd de aflossingsvrije hypotheek door adviseurs vaak aangeraden vanwege de lage maandlasten en het optimaal profiteren van de hypotheekrenteaftrek. Over de aflossing werd nauwelijks gesproken.
Veel mensen dachten dat ze na de looptijd van 30 jaar gewoon weer een volgende hypotheek af konden sluiten. Zonder hypotheekrenteaftrek weliswaar, want daar kan je maar 30 jaar gebruik van maken. Maar door de jarenlange inflatie zou je die nieuwe hypotheek op basis van de oude schuld makkelijk kunnen betalen met je toegenomen inkomen.
Maar het is helemaal niet gezegd dat je bank je een nieuw aanbod doet na de looptijd van 30 jaar. Sterker nog, volgens de voorwaarden ben je verplicht de volledige hypotheek op de einddatum af te lossen.
Aflossingsvrije hypotheek voor ouderen
Voor senioren kan een aflossingsvrije hypotheek interessant zijn om van de overwaarde van hun huis te profiteren. Wanneer je huis al bijna, of volledig, is afgelost zit er veel vermogen in je woning. Vermogen dat je niet uit kunt geven zolang je in het huis blijft wonen.
Door een nieuwe hypotheek af te sluiten op een deel van de overwaarde van je woning, kun je dit geld beschikbaar maken. Hiermee kun je bijvoorbeeld je woning verbouwen voor je oude dag, of lekker gaan reizen in de jaren dat je nog goed ter been bent. Senioren hoeven zich minder druk te maken over de verplichting om over 30 jaar af te lossen, omdat ze voor die tijd de woning waarschijnlijk toch wel zullen verkopen.
Aflossingsvrije hypotheek voor starters
Ook onder starters begint de aflossingsvrije hypotheek weer in populariteit toe te nemen. De rente is op dit moment zo laag dat je maandlasten lager zijn met een aflossingsvrije hypotheek zonder hypotheekrenteaftrek dan met een annuïteiten– of lineaire hypotheek met hypotheekrenteaftrek. De rente van een aflossingsvrije hypotheek is wel iets hoger dan die van een hypotheekvorm waarbij je wel aflost.
Risico voor starters
Starters lopen wel een zeker risico met het afsluiten van een aflossingsvrije hypotheek. De meeste starters zullen na een aantal jaar willen doorstromen naar een grotere woning, bijvoorbeeld wanneer ze gezinsuitbreiding krijgen. Wanneer de huizenprijzen dan juist zijn gedaald, dan kan het zijn dat de opbrengst van de verkoop van je woning niet genoeg is om je hypotheek van af te lossen. Dan blijf je met een restschuld zitten. Kun je dit niet met je spaargeld aflossen, dan kan je eigenlijk niet verhuizen.
Het risico verlagen
Je kunt voorkomen dat je in de problemen komt door zelf vrijwillig af te lossen op je hypotheek. Het voordeel van een aflossingsvrije hypotheek is dat je dat kunt doen wanneer het jou uitkomt, in plaats van een verplicht bedrag per maand. Je kunt bijvoorbeeld aflossen wanneer er extra geld binnenkomt, zoals je vakantiegeld of eindejaarsuitkering.
Je mag 10% van de oorspronkelijke hoofdsom per jaar boetevrij aflossen. Wanneer je salarisverhoging krijgt kun je die bedragen ook gaan gebruiken om af te lossen op je hypotheek. Het bijkomende voordeel is dat je maandlasten met iedere aflossing nog lager worden.
Een andere manier om het risico te verlagen is om je hypotheek 50% aflossingsvrij te nemen en voor de andere 50% wel een annuïteiten- of lineaire hypotheek. Dit maakt de kans dat je na verkoop met een restschuld blijft zitten een stuk kleiner.
Mogelijkheden als de einddatum nadert
Naar aanleiding van een onderzoek stond eind 2019 in alle kranten ‘Aflossingsvrije hypotheek drijft ouderen in het nauw’. Er werd gesproken van tienduizenden ouderen die in de problemen zouden komen wanneer hun aflossingsvrije hypotheek, afgesloten in de jaren ‘90, zou aflopen.
De groep die in het nauw komt is de groep die niet kan aflossen, niet genoeg overwaarde heeft om hypotheekvrij kleiner te gaan wonen, niet genoeg inkomen heeft om te huren in de vrije sector, maar juist te veel voor sociale huurwoningen.
Mogelijk valt het mee
Een ander onderzoek van de consumentenbond nuanceerde dit beeld. Bij een rondgang bleek dat de meeste hypotheekverstrekkers wel bereid zijn om een aflossingsvrije hypotheek te verlengen. De meeste hypotheekverstrekkers willen dit wel doen voor 50% van de huidige woningwaarde.
Is de hypotheekschuld hoger dan dat, dan moet voor de rest een hypotheek worden afgesloten die wel wordt afgelost. Voor het hernieuwen van de hypotheek geldt wel dat voldaan moet worden aan de huidige inkomenseisen die gelden voor het afsluiten van een hypotheek.
Bij de consumentenbond geeft 1% van de ondervraagden aan een probleem te hebben wanneer de aflossingsvrije hypotheek afloopt. Bij het oorspronkelijke onderzoek kwam uit de cijfers dat mogelijk 5-10% van de mensen in het nauw komt. Waarschijnlijk had het oorspronkelijke onderzoek iets te pessimistische uitgangspunten.
De mensen die in de problemen zouden komen zijn degenen waarvan de overwaarde niet genoeg is om een kleinere woning te kopen én waarvan het inkomen te hoog is voor een sociale huurwoning, maar te weinig voor een particuliere. De optie om een kleinere woning te kopen met de overwaarde + een kleine nieuwe hypotheek ontbrak.
Wanneer iemand een te hoog inkomen heeft voor een sociale huurwoning, dan is een kleine hypotheek afsluiten waarschijnlijk wel een optie.
Wacht niet tot het laatste moment
Heb je ook een aflossingsvrije hypotheek, die je waarschijnlijk niet op tijd kunt aflossen? Wacht dan niet tot het laatste moment. Win advies in bij een financieel adviseur. Misschien is dit wel een goed moment om je aflossingsvrije hypotheek over te sluiten naar een hypotheekvorm waarbij je wel aflost.
Een andere mogelijkheid is dat je met extra aflossen in ieder geval je hypotheek kunt verlagen naar 50% van de huidige waarde van je woning. De maximale boetevrije aflossing is bij de meeste hypotheken 10% van de oorspronkelijke hoofdsom. Heb je meer geld beschikbaar, dan kun je dit op een spaarrekening zetten, om af te lossen op de einddatum van je hypotheek.
Denk je dat je in jouw geval je woning het beste kunt verkopen? Wacht dan ook niet tot het laatste moment. Wanneer je zonder tijdsdruk je woning kunt verkopen, dan heb je meer rust om te wachten op een passend bod. Daarnaast heb je ook meer tijd om zelf op zoek te gaan naar een andere woning.
Conclusie over de aflossingsvrije hypotheek
Een aflossingsvrije hypotheek afsluiten kan in sommige gevallen nog steeds gunstig zijn, mits je er rekening mee houdt dat je uiteindelijk wel moet aflossen. Het vereist wel discipline om het goed in de gaten te houden en vrijwillig extra aflossingen te doen. Weet je van jezelf dat je daar niet zo goed in bent, dan is een lineaire- of annuiteitenhypotheek.een veiligere optie.