Veel beginnende beleggers kennen het verschil tussen een aandeel en een obligatie niet of niet goed genoeg. Vaak komt een oppervlakkige kennis met vooroordelen over aandelen of obligaties, iets in de trend van ‘aandelen hebben te veel risico’ of ‘obligaties zijn de enige zekere manier van beleggen’. Dit gat in kennis kan ongewenste consequenties hebben.
Om enkele mythes de wereld uit te helpen, beantwoorden we een aantal vragen rondom aandelen en obligaties. Wat is het verschil tussen een aandeel en een obligatie en waar gaat dit verschil in zitten? Wat zijn de praktische uitwerkingen van het verschil tussen een aandeel en een obligatie? Tot slot leggen we uit wanneer je over het algemeen het beste aandelen en obligaties kunt kopen.
Verschil aandeel en obligatie definities
Om een basisbegrip te krijgen over de verschillen tussen een aandeel en een obligatie, leggen we eerst de definitie van beiden uit. Vergelijk ze daarna en je zult al snel merken dat het om twee best verschillende effecten gaat.
– Definitie van een aandeel
Een aandeel is een bewijs dat je deelneemt aan het eigen vermogen van een onderneming. Je wordt bij het kopen van een aandeel voor een deel eigenaar van de onderneming en deelt mogelijk in de winst. Deze winstdeling gebeurt door dividenduitkering.
De aandeelhoudersvergadering stelt vast hoeveel van de winst wordt uitgekeerd in dividend aan de aandeelhouders. Je deelname aan de onderneming als aandeelhouder loopt nooit af, tenzij je je aandelen verkoopt of de onderneming ophoudt te bestaan.
– Definitie van een obligatie
Een obligatie is een lening die een onderneming of een land uitgeeft op de markt. In plaats van een lening aan te vragen bij één enkel persoon of instelling (bijvoorbeeld een banklening), kan iedereen deelnemen aan deze lening door de obligaties te kopen.
Net zoals elke andere lening, wordt de obligatie afbetaalt en ontvang je rente over het geleende bedrag. Een obligatie loopt op een vooraf afgesproken moment af en houdt dan op te bestaan. Je bent met een obligatie alleen een geldschieter, je wordt geen mede-eigenaar.
– Definitie verschil aandeel en obligatie
Wanneer we de definitie verschillen tussen aandelen en obligaties naast elkaar neerleggen, dan valt het volgende op:
- Met een aandeel word je mede-eigenaar, met een obligatie blijf je alleen geldschieter.
- Een aandeel loopt in principe niet af, een obligatie heeft een einddatum.
Het lijkt erop dat er alleen maar voordelen zitten aan aandelen in vergelijking met obligaties. Maar in de praktijk zijn er wel degelijk een paar grote verschillen tussen aandelen en obligaties die belangrijk zijn om te weten en om in overweging te nemen. We nemen deze verschillen daarom wat specifieker door.
Rendementsverschil aandelen en obligaties
Aan zowel aandelen als obligaties kun je geld verdienen. Je voorziet een onderneming van geld en in ruil daarvoor ontvang je een tegenprestatie. Dit lijkt hetzelfde, maar is het niet. Het is daarom verstandig om de verschillen tussen dividend en rente goed te kennen.
– Dividend of Rente
De aandeelhoudersvergadering stelt de dividenduitkering van het komende jaar vast. Tenminste, dat is de regel. In de statuten van een onderneming kan het net iets anders geregeld zijn en dat bijvoorbeeld het dagelijks bestuur de hoogte van het dividend mag bepalen. Als kleine aandeelhouder heb je hier meestal helemaal geen invloed op. De hoogte van het dividend dat je ontvangt kan dus per periode verschillen. Het kan ook zijn dat je 0% ontvangt, niks dus. Het ligt er maar net aan hoe het bedrijf ervoor staat.
Op obligaties ontvang je aflossing en rente, net als een normale lening. Deze staat meestal vast en wordt periodiek uitbetaalt. Het maakt niet uit hoe het bedrijf het die periode heeft gedaan. Je bent geen eigenaar maar een derde persoon, en je hebt gewoon recht op je aflossing en rente. Obligatierente is dus meestal een stuk stabieler dan dividend over aandelen.
Als we gaan kijken naar staatsobligaties, leningen van landen, dan is dit verschil nog beter zichtbaar. AAA-landen en AA-landen hebben in het verleden nog nooit een obligatie betaling gemist, zelfs niet tijdens de crisis van 1929 en de Tweede Wereldoorlog.
– Aandelen hebben (meestal) een hoger rendement
Je rendement zal bij obligaties gelijk staan aan de rente die je ontvangt. Heb je een obligatie gekocht met 4% rente, dan is dat ook je rendement aan het eind. Bij aandelen ligt het verhaal net iets anders. De waarde (koers) van de aandelen kan in de tussentijd ook veranderen. Zou je je aandelen verkopen, dan wordt ook dit meegenomen in je rendement.
Over het algemeen stijgt de koers van aandelen als we kijken naar lange trends. Dit is natuurlijk geen zekerheid, meer daarover bij de risico verschillen. Maar als je aandelen een marktgemiddelde koersstijging van 7% per jaar bijbenen en je ontvangt ook nog eens 4% dividend, dan ligt het rendement van aandelen aanzienlijk hoger dan die van obligaties.
Dit is dan ook de trend, aandelen hebben een over het algemeen hoger rendement dan obligaties. Hoeveel hoger is altijd moeilijk om in te schatten. Marktgemiddeldes zeggen eigenlijk niks over individuele aandeelkoersen. Het is hiermee dus ook een deel geluk hebben, en spreiding natuurlijk.
Risico verschil aandelen en obligaties
We hebben het bij de rendementsverschillen tussen aandelen en obligaties al kort aangestipt. Obligaties hebben een over het algemeen lager risicoprofiel. Staatsobligaties (treasury bonds in het Engels) gelden als de veiligste belegging die je kunt doen, vooral als je geld leent aan AAA en AA-landen. Maar ook de normale obligaties (corporate bonds in het Engels) zijn doorgaans veiliger dan aandelen. Dit zijn generieke uitspraken die in grote lijnen misschien wel correct zijn, maar je zult nog steeds moeten letten op welke aandelen je vergelijkt met welke obligaties.
– Welke aandelen en welke obligaties?
Ook onder aandelen zitten er werelden van verschil tussen risicovolle en minder risicovolle beleggingen. Beleg je in een startende onderneming met een radicaal plan en een nieuwe uitvinding om te verkopen, dan loop je natuurlijk gewoon veel risico. Aan de andere kant van het spectrum zijn er de zogenaamde “bleu-chip stocks”. Dit zijn grote bedrijven die al generaties bestaan, meerdere recessies hebben overleefd en constant dividend uitbetalen.
Ten opzichte van blue-chip stocks zijn de meeste andere aandelen en ook de meeste obligaties risicovoller. Ook bij obligaties moet je kijken naar het bedrijf en wat dit bedrijf met dat geld wil gaan doen. De waarschuwing die we je meegeven is om te kijken naar de nuance: ja, er zit een verschil tussen aandelen en obligaties als het gaat om risico, maar niet elke obligatie is altijd veiliger dan elk ander aandeel.
– Staatsobligaties hebben het laagste risico
Volgens generaties oude wijsheid zijn staatsobligaties de veiligste belegging. Vraag je het een leek, dan krijg je misschien zelfs te horen dat staatsobligaties de enige “gegarandeerde beleggingen” zijn. Je ziet misschien al een rode draad door dit artikel: er zit een kern van waarheid in maar het mist alle nuance. Als we alleen kijken naar de hoogst gewaardeerde landen (AAA en AA-rating) van na medio jaren 20 van de vorige eeuw, dan klopt deze uitspraak vooralsnog.
Maar ook een trend van 100 jaar is geen garantie voor de toekomst. De lijst met landen waar we het over hebben is ook nog eens erg klein. Leen je geld uit aan landen daarbuiten, dan loop je ook hier het risico dat een lening niet meer afbetaalt kan worden. Het komt nauwelijks voor, maar mocht een land “failliet” gaan, dan kun je fluiten naar je geld. Er is geen rechtsgang om je geld van een land te eisen dat ophoudt te betalen.
Verschil aandelen en obligaties bij faillissement
Obligatiehouders hebben voorrang bij faillissement terwijl aandeelhouders (als eigenaren) helemaal achteraan staan in de rij. Toch is dit geen goede beslissingsfactor om voor obligaties te gaan. Vaak blijft er toch helemaal niks meer over van een bedrijf nadat eerst de belastingdienst, dan de bank en de schuldeisers aan bod zijn geweest. Tegen de tijd dat obligatiehouders hun centen mogen ophalen, is er meestal weinig tot niks over om te verdelen.
Wanneer aandelen en wanneer obligaties?
We kennen nu het verschil tussen een aandeel en een obligatie. Beide worden wel op de markt verhandelt, maar er zitten zeker wel grote verschillen tussen aandelen en obligaties die je in de gaten moet houden.
Voor de lange termijn belegger bestaat de belegging uit twee fases: een opbouwfase die het langst duurt en een afbouwfase waar er van het gemaakte rendement wordt geleefd (pensioen). Tijdens de opbouwfase is rendement vooral belangrijk en heb je meestal genoeg tijd om een recessie te overbruggen. Je blijft dan gewoonweg op je aandelen zitten tot de koers bijtrekt.
Dit is anders als je vlak bij je afbouwfase komt. Als je dan in een recessie terecht komt, kan het zijn dat je pensioen in gevaar loopt. Door dan aandelen te verkopen en daarvan obligaties te kopen, wordt je portefeuille beter bestand tegen recessie. Ook kunnen obligaties er tijdens je afbouwfase voor zorgen dat je portefeuille veel langer de inflatie voorblijft. Je volgende vraag is misschien wel direct: waar koop ik aandelen en obligaties?